Vanaf de eerste COVID-19 opname (24 februari 2020) tot het einde van de observatieperiode (20 juni 2021), is een afname in diagnostische onderzoeken van de dikke darm van 8% gemeten. Dit komt overeen met circa 28.000 duizend minder onderzoeken. De grootste afname was zichtbaar in onderzoeken van functionele klachten (aan maag en darm), met circa 4.296 procedures; een daling van 31%. In totaal zijn er ongeveer 45 duizend minder onderzoeken uitgevoerd. De afname is het grootst in de eerste COVID-19 golf (week 9 t/m week 22 in 2020).  

Na de eerste golf keerde het totaal aantal behandelingen terug naar referentieniveau van 2019, blijkt uit dit rapport. Dit geeft aan hoe snel de Nederlandse ziekenhuizen en (zelfstandige) klinieken, zich hebben aangepast aan de pandemie. Er werd weer voldaan aan de reguliere zorgvraag. “Dat is natuurlijk hartstikke goed”, zegt Van Nes. Het gevaar schuilt wat haar betreft in de duidelijke achterstanden door uitgestelde en geannuleerde behandelingen in de eerste golf; de opvolging van het bevolkingsonderzoek darmkanker, diagnostische onderzoeken in het kader van ontstekingsziekten van het maag-darmkanaal en andere goedaardige aandoeningen.  

“De achterstanden in MDL-procedures die tijdens de COVID-19 pandemie zijn opgelopen kunnen aanzienlijke gevolgen hebben op de lange termijn”, stelt Van Nes. Het onderzoek toont aan dat er mogelijk enkele duizenden personen zijn met dikke darmkanker, die aan het einde van de observatieperiode nog niet zijn gediagnosticeerd of behandeld. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de behandeling die uitgebreider kan worden, maar ook op de prognose.  

Een afname in de behandeling van goedaardige aandoeningen heeft misschien een minder grote impact op de overleving, maar natuurlijk zijn ook hier effecten op de levenskwaliteit van mensen. Denk aan buikpijn, diarree of galstenen. Dit zou wat Van Nes betreft snel moeten worden ingehaald, ondanks dat misschien niet alle uitgestelde procedures gedurende de COVID-19 pandemie noodzakelijk waren. “Ik ben ervan overtuigd dat als we beter samenwerken in de keten, dat we die inhaalslag kunnen maken”, zo stelt ze.

Ook Branchevereniging Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) pleit ervoor om wachtlijsten die zijn ontstaan door corona, zo snel mogelijk weg te werken door de capaciteit in Nederlandse klinieken en ziekenhuizen volledig te benutten. Het risico is dat afspraken worden gemaakt met buitenlandse zorginstellingen. Dit lijkt helemaal niet nodig. Uit een rondvraag onder ZKN-leden blijkt, dat klinieken nog voldoende capaciteit hebben om verder op te schalen voor de behandeling van patiënten die (uitgestelde) planbare focuszorg nodig hebben. Door ook deze capaciteit te benutten, kunnen klinieken bijdragen aan de continuïteit van de planbare focuszorg, het ontlasten van de ziekenhuizen en het wegwerken van wachtlijsten. “Ziekenhuizen kunnen zich zo richten op de urgente en hoogcomplexe zorg”, stelt Van Nes, “terwijl de klinieken de planbare laagcomplexe zorg voor haar rekening neemt”. Op deze manier wordt naar haar idee de zorgketen efficiënt en goed benut; Patiënten krijgen de zorg die ze verdienen. En ook nog eens zo dicht mogelijk bij huis. Samenwerken in de keten is daarbij van groot belang. PoliDirect zet zich in voor die samenwerking en voor de beste zorg op de juiste plek als het gaat om planbare laagcomplexe zorg”. 

Bron: Toegankelijkheid van zorg tijdens Corona – Gevolgen van Covid-19 voor de MDL-zorg -, Nederlandse Zorgautoriteit, 18 mei 2022.

Wil je meer verhalen lezen? Klik dan hier om naar het overzicht ‘nieuws en verhalen’ te gaan.